Small Animal vet Heskes

Dermatofytose, ook wel ringworm

Schimmelinfecties komen vaak voor bij de hond en kat. Schimmels kunnen typische ringvormige huidontstekingen veroorzaken. Daarom wordt ook wel van ringworm gesproken. Een schimmel ontstaat in de buitenste laag van de huid, in de haarzakjes en/of in de nagels. Er zijn drie soorten schimmels die frequent voorkomen: Microsporum canis, Microsporum gypseum en Trichopython mentagrophytes. Bij honden wordt in 70% van de gevallen het probleem veroorzaakt door M. Canis, terwijl deze schimmel bij katten zelfs in 90% de boosdoener is. Van de drie schimmelsoorten is deze schimmel ook de enige die van dieren op mensen over kan gaan (zie foto). M. gypseum en T. mentagrophytes zijn zogenaamde geofiele schimmels (zij leven van de bodem) en komen in 30% van de gevallen voor bij honden en zelden bij katten. Deze twee bodemschimmels worden dan ook vaker aangetroffen bij terriërs, teckels en andere jachthonden die frequent met hun neus en voeten in aanraking komen met bodemmateriaal bijvoorbeeld bij het graven.  

 

Hoe raakt een dier besmet?

Schimmels planten zich voort via sporen. Deze sporen kunnen jarenlang overleven en zijn moeilijk te doden. Dieren raken dus meestal besmet door contact met de omgeving, maar zij kunnen ook geïnfecteerd raken door besmette dieren. Ringworm treedt veel vaker op bij dieren met een verminderde weerstand. Daarom zien we ringworm vaker bij pups en kittens, oudere dieren, teven of poezen die drachtig zijn of melk geven, of  dieren met een onderliggende ziekte. Zelfs wanneer uw kat binnenshuis leeft, kan hij besmet raken omdat schimmelsporen ook via uw kleding en schoenen in het huis gebracht kunnen worden. Perzische katten kunnen drager zijn van Microsporum canis zonder symptomen te hebben. Heeft één van uw katten een schimmelinfectie, laat dan ook altijd uw pers testen of deze misschien de bron van infectie is.

 

Hoe ziet een schimmelinfectie er bij de hond of kat uit?

Ringworm kan bij uw huisdier een kale, schilferende plek veroorzaken. Deze plekken komen voornamelijk voor op de kop (vooral op de neus en oorschelpen) en de ledematen. Bij een uitgebreide infectie ontstaan er over het gehele lichaam plekken met kaalheid (alopecie), schilfering en soms kan dit gepaard gaan met jeuk.

 

Hoe stellen we de diagnose?

• Door middel van een schimmelkweek (schimmelcultuur) van de haren en de schilfers. Een aanleggen van een schimmelkweek is nog altijd de meest betrouwbare methode om de diagnose te stellen bij hond en kat. Uw dierenarts zal met een klem diverse haren aan de rand van het letsel uittrekken. Om erachter te komen of een kat (of hond) zonder verschijnselen tóch drager is, kan tegen de haren in de vacht worden geborsteld (methode van Mackenzie). Beide soorten monsters (stalen) kunnen of opgestuurd worden of uw dierenarts kan in de praktijk zelf een cultuur maken. Een voorbeeld van een medium waarmee schimmel gekweekt kan worden is het dermatofyten test medium (DTM). Op de foto hiernaast kunt u zien hoe een DTM er uitziet. De haren of een afdruk van de tandenborstel worden op beide zijden van het medium gedrukt en het DTM wordt op een warme, donkere plaats bewaard. Wanneer uw huisdier schimmel heeft, zal het medium na vier tot zes dagen rood (linkerzijde) of blauw (rechterzijde) verkleuren.

• Door microscopisch onderzoek. Vooraf wordt de huid eerst schoongemaakt met alcohol om de aanwezige bacteriën te doden. De schimmel wordt hierdoor niet aangetast. Uitgetrokken haren kunnen op een draagglaasje geplaatst worden en onder de microscoop worden bekeken. Geïnfecteerde haren worden vervolgens zichtbaar als vergrote, gezwollen objecten met een ruw en onregelmatig oppervlak. Het nadeel van deze techniek is dat, wanneer er geen schimmels worden aangetroffen, dit niet altijd betekent dat uw huisdier niet geïnfecteerd is.

• Via de lamp van Wood. Dit is een UV-lamp die alleen de Microsporum canis kan aantonen. Het ultraviolet licht geeft een fluorescerende groene kleur aan de haren waarop Microsporum zich bevindt. Als er geen schimmel gevonden kan worden met deze lamp, dan betekent dit niet altijd dat uw huisdier niet besmet is.

 

Hoe behandelen we ringworm? 

Het is van belang dat tijdens de behandeling ook de andere dieren in huis behandeld worden en de omgeving ontsmet wordt. Orale antimycotica (tabletten) dragen bij aan een directe bestrijding van de infectie, terwijl lokale middelen (shampoos en crèmes) nodig zijn om te voorkomen dat de omgeving of andere dieren besmet worden. De behandeling van een schimmelinfectie kan wel tot acht weken in beslag nemen waardoor deze aandoening als erg frustrerend kan worden ervaren.

•  Is uw hond of kat langharig, dan wordt er altijd aangeraden om de plekken en soms zelfs het hele dier te scheren. Een hoop mensen zal hiervan schrikken, maar voor een goede behandeling is het belangrijk dat de shampoo goed in contact komt met de huid. Daarnaast worden er met scheren al veel sporen en schimmels verwijderd van uw huisdier. Met een speciale shampoo moet u uw huisdier tweemaal per week, soms tot tien weken lang, goed wassen. Wanneer er meerdere dieren in huis zijn, moeten deze strikt gescheiden worden en wordt het aangeraden deze ook te wassen.

• Afhankelijk van de uitgebreidheid van de infectie kan uw dierenarts tabletten meegeven die schimmel- en gistdodend werken. Itraconazole wordt tegenwoordig veel gebruikt en is een stuk veiliger dan oudere producten zoals ketoconazole en griseofulvine. Tabletten moeten gegeven worden tot er een negatieve kweek aangetoond kan worden, of ruim twee tot drie maanden in totaal. Opgepast moet worden dat sommige schimmeldodende medicijnen de vruchtbaarheid aan kunnen tasten, belastend voor de lever kunnen zijn, of behoorlijk de eetlust kunnen remmen.

• Als laatste moet de omgeving behandeld worden. De aanwezigheid van sporen in de omgeving verhoogt het risico op blootstelling, her-infectie en een verlenging van de behandelduur van dieren. Ontsmetting van de omgeving bestaat uit een grondige reiniging en geregelde desinfectie. Let wel, met stofzuigen kunnen de sporen in de omgeving worden verspreid. Dit wordt daarom afgeraden. De omgeving moet gereinigd worden met bleekmiddel (chloor) gemengd met een enilconazole/miconazole oplossing. Er zijn ook sprays op de markt die u moet gebruiken om uw bankstel, kleden, auto, etc. mee te behandelen.

 

Wilt u een praktijkverhaal lezen over dermatofytose? Kijk dan onder Praktijkverhalen – Minoush.