Small Animal vet Heskes

Hyperthyroïdie is een aandoening die vaak voorkomt bij oudere katten, meestal bij katten ouder dan twaalf jaar. Het is een aandoening waarbij de schildklier te hard werkt. In 99% van de gevallen gaat het om een goedaardige tumor van het schildklierweefsel. De schildklier is een klein orgaan dat bestaat uit twee lobben, die zich aan beide zijden van de luchtpijp bevinden. Sommige katten hebben ook ectopisch schildklierweefsel, dit is weefsel dat zich buiten de schildklier op een andere plek in het lichaam bevindt. Schildklierhormoon (thyroxine, T4) is essentieel voor de normale groei van het skelet en de hersenen in jonge dieren. Daarnaast heeft het bij volwassen katten invloed op het metabolisme, de hartfrequentie, de vetafbraak en de productie van rode bloedcellen.

 

Symptomen van hyperthyroïdie

De meest voorkomende verschijnselen van hyperthyroïdie zijn:

• een zeer goede eetlust, katten eten opvallend meer dan normaal.

• vermagering ondanks dat de kat meer eet.Vaak gepaard met een puntig smal kopje.

• vachtveranderingen. Door een slechte vachtverzorging krijgt de kat een mottige vacht waarbij de haren uiteen staan.

• braken en diarree. De kat gat steeds vaker braken. Soms alleen wat haren, soms is dit onverteerde voeding of alleen gal. De ontlasting kan dun en meer worden.

• gedragsveranderingen. Katten kunnen onrustig worden en gaan zeuren om eten.

• bonzende snelle hartslag. Als u uw hand op de borstkas van de kat legt voelt u het hartje duidelijk kloppen. Ook de ademhaling kan omhoog gaan of de kat kan kortademig worden. De overproductie van thyroxine stimuleert het hart, waardoor de hartslag stijgt en de bloeddruk omhoog gaat (>160mmhg). De wand van het hart zal uiteindelijk dikker worden ter compensatie van de hogere druk, dit wordt hypertrofische cardiomyopathie genoemd. Tijdens lichamelijk onderzoek wordt door de dierenarts een hartruis gehoord. Wanneer de bloeddruk voor een langere tijd te hoog is, zal dit ook de nieren en de retina beschadigen. Er kan dan eiwit in de urine terecht komen (proteïnurie).

• veel drinken en daardoor veel plassen.

 

Het is belangrijk om te weten dat katten boven de 8 jaar tot de risicogroep behoren en tot 20% van de oudere katten geen duidelijke symptomen vertonen zoals hierboven beschreven. Sommige katten tonen juist een slome indruk en hebben minder eetlust. Mijn advies is dan ook om uw kat boven de 8 jaar preventief te laten controleren. Veel praktijken hebben een samengesteld pakket om voor uw kat direct samen met de schildklier, de bloeddruk, de nier-, suiker- en leverwaardes te controleren.

​

Diagnose

Tijdens het lichamelijk onderzoek kan de dierenarts in sommige gevallen de vergrote schildklier voelen. Om hyperthyroïdie te bevestigen wordt er bloed afgenomen om te kijken of thyroxine (T4) verhoogd is. In 10% van de gevallen is er sprake van een te hard werkende schildklier zonder dat deze T4 - waarde is verhoogd. Het kan dan zinvol zijn om na een aantal weken het bloedonderzoek te herhalen. Scintigrafie (zie verder) kan ook gebruikt worden om hyperthyroïdie te bevestigen. Met deze techniek kan ook ectopisch schildklierweefsel aangetoond worden. Het is verstandig om door de dierenarts direct de lever- en nierwaardes te laten controleren. Een te snelle schildklier kan namelijk de doorbloeding van de nieren zodanig verhogen dat deze in orde lijken, maar na de start van de behandeling pas duidelijk wordt dat de nierfunctie ook achteruit is gegaan met de leeftijd.

 

Behandeling

Hyperthyroïdie is een aandoening die niet vanzelf over gaat. Gelukkig is deze aandoening goed te behandelen en zelfs te genezen. Het is belangrijk om in een zo vroeg mogelijk stadium van de ziekte de behandeling te starten, om te voorkomen dat andere organen al onherstelbaar beschadigd zijn. Als er (beginnend) nierfalen aanwezig is, dan moet daar rekening mee gehouden worden bij de keuze van de behandeling. Een te sterke remming van de schildklier kan nierfalen verergeren. Er zijn verschillende therapieën die kunnen worden toegepast, afhankelijk van de algemene toestand en de leeftijd van de kat en het budget van de eigenaar. Een kat zal niet direct sterven als u geen behandeling zou instellen, maar de levensverwachting is korter door de grote belasting voor het hart en de nieren, waardoor de kat uiteindelijk sterft aan hart of nierfalen.

​

Medicamenteus

De medicamenteuze behandeling (met behulp van medicijnen) bestaat uit het toedienen van schildklierremmers. Felimazole®/Thiafeline® is het medicijn dat gebruikt wordt. Felimazole® kan hyperthyroïdie behandelen maar niet genezen. Levenslang dient er één of twee keer per dag een tablet gegeven te worden, dat niet bij alle katten mogelijk is. Bij sommige katten kunnen er bijwerkingen optreden: braken, diarree, anorexie, suppressie van het beenmerg (bloedarmoede), huidproblemen/jeuk en leverfalen. Wanneer dit gebeurt moet er gestopt worden met de medicatie. Na de start van Felimazole® dient er regelmatig een bloedonderzoek gedaan worden om de bloedwaarden van de organen te controleren. Wordt er gekozen voor een andere behandeling (chirurgie of radiotherapie), dan krijgt de kat vaak enkele weken voor deze behandeling Felimazole® mee naar huis zodat er eerst een stabiele T4 waarde bereikt kan worden.

Carbimazol-oorzalf is een methode voor de behandeling van een kat waarbij het erg moeilijk tabletten is in te geven. Er dient 1 a 2x daags één druppel creme aan de binnenkant van de oorschelp te worden gesmeerd. Het is echter alleen toegestaan dit middel te gebruiken indien de toediening van de geregistreerde tabletten aantoonbaar onmogelijk is.

Radioactief jodium I131

Radiotherapie is de nieuwste techniek en wordt vaak toegepast bij gezonde katten die in het beginstadium van de ziekte gediagnosticeerd worden. Deze behandeling wordt als de meest veilige en meest efficiënte therapie gezien, 95% van de katten geneest van hyperthyroïdie. Tijdens radiotherapie wordt eenmalig een hoge dosis radioactief jodium (I131) toegediend (meestal zonder narcose), Dit jodium wordt opgenomen in de schildklier en omgezet. Hierbij komt straling vrij waardoor de actieve schildkliercellen worden bestraald. Radioactief jodium komt ook direct terecht in eventueel ectopisch schildklierweefsel elders in het lichaam. De straling van het radioactieve jodium vernietigt hierbij deze cellen zonder verdere schade aan het omliggende weefsel aan te richten. 

De behandeling kan worden gedaan bij de Faculteit in Merelbeke (gent +/- €700) of bij de Lingehoeve in Lienden (NL +/- €1400). 

Een nadeel van de behandeling is dat er wordt gewerkt met radioactieve stoffen. De kat mag niet direct naar huis, maar dient in een speciale ruimte in de kliniek opgenomen te worden voor ongeveer een week. Als eigenaar mag u gedurende die tijd niet op visite komen ivm veiligheidsmaatregelen. Zijn er kleine kinderen of zwangere vrouwen aanwezig in het gezin, dan is de behandeling niet mogelijk, tenzij de kat na thuiskomst enkele weken ergens anders verblijft. Dit is omdat de kat een maand na de behandeling nog radioactief blijft, wat betekent dat er in deze periode speciale regels gelden met betrekking tot de ontlasting en de urine. 

Voor de therapie uitgevoerd kan worden moeten er verschillende onderzoeken gedaan worden om te zien of uw kat geschikt is voor de behandeling. De T4 waardes moeten stabiel zijn en de bloedwaardes moeten in orde zijn om in aanmerking te komen voor deze behandeling. 2 dagen voor de behandeling mag er gestopt worden met de tabletjes en is het niet toegestaan om vis te geven aan de kat ivm de aanwezigheid van jodium in vis.

In 5 - 10% van de gevallen slaagt de behandeling niet. De schilklierwaarde kan namelijk te ver dalen waardoor de kat op andere medicatie moet of de schildklierwaarde kan te hoog blijven, waardoor een 2e behandeling nodig is.

​

Chirurgisch

Via de chirurgische techniek wordt de helft van de vergrote schildklier verwijderd. Deze methode heeft voor- en nadelen. De operatie moet gedaan worden door een chirurg met ervaring, aangezien er in het gebied van de schildklieren belangrijke zenuwen en bloedvaten lopen. In het geval van veel ectopisch schildklierweefsel ter hoogte van de borstholte is het beter radiotherapie toe te passen. Wanneer men zeker wilt zijn of één lob of beide lobben overactief zijn en of er sprake is van ectopisch schildklierweefsel kan scintigrafie toegepast worden. Bij een scintigrafie wordt, onder sedatie, een kleine hoeveelheid radioactief jodium ingespoten waarna een scan wordt gemaakt (zie foto). Met de scan wordt het overactieve schildklierweefsel in beeld gebracht, dit heet scintigrafie. Voor de kat in aanmerking komt voor chirurgie is het belangrijk dat de T4 waarde stabiel is. Het is dus zoals bij de radioactieve behandeling nodig de kat zeker 3 weken medicatie te geven. Wanneer de schildklier verwijderd wordt, moet de kat in sommige gevallen medicatie krijgen omdat er een tekort aan schildklierhormoon ontstaat (hypothyroïdie).

 

Voeding

Sinds een paar jaar is er een nieuwe voeding op de markt, Y/D van Hill´s. Bij een overproductie van schildklierhormoon speelt jodium een grote rol. Katten met een versnelde schildklier dienen weinig jodium binnen te krijgen om de overproductie te reduceren. Het speciale dieet bevat een minimale hoeveelheid jodium, waardoor het bewezen is dat het thyroxinegehalte na drie weken daalt. Dit kan alleen als de kat niets anders dan dit voer binnenkrijgt en de kat niet buiten komt. Zodra de kat jodium binnenkrijgt zal er weer schildklierhormoon worden geproduceerd en zullen de klachten terugkomen. Het voer bevat ook een verlaagde hoeveelheid fosfor en natrium, dat de nierfunctie ondersteund, extra L-carnititne ter ondersteuning van het hart en toegevoegd omega 3 en 6 voor een betere vachtkwaliteit. 

Mocht uw kat dus alleen zijn of zijn er meerdere katten in het huishouden met schildklierproblemen en komen deze niet buiten, dan is deze voeding een goede optie.

 

Welke therapie?

Zoals hierboven beschreven, heeft elke therapie zijn voor- en nadelen. Uw dierenarts zal alle opties met u doornemen en aan de hand van de algemene toestand en de leeftijd van de kat, kan er gekeken worden welke optie het beste is.