Small Animal vet Heskes

Feline Chronic Gingivitis Stomatitis (FCGS) of Feline Caudale Gingivostomatitis (FCG) is een ontsteking in de mondholte die niet overgaat. Behandeling met antibiotica en ontstekingsremmers geeft een tijdelijke verbetering, maar de problemen keren steeds weer terug. Het tandvlees (gingivitis), maar ook het slijmvlies van de bek (stomatitis) en de keel (faryngitis), kunnen ontstoken zijn. Deze steeds weer terugkerende chronische ontsteking in de bek veroorzaakt veel pijn bij de kat. FCGS komt voor op alle leeftijden. Vaak beginnen de problemen al op jonge leeftijd, wanneer de kat jonger is dan twee jaar, maar de meeste problemen zien we bij katten van middelbare leeftijd. Rassen waarbij deze aandoening vaker voorkomt zijn Maine Coons, Britse kortharen en oosterse rassen (Siamezen/Burmezen).

 

Het complex bestaat uit drie aandoeningen die gezamenlijk of apart kunnen voorkomen:

1. Gingivitis (tandvleesontsteking)

Bij gingivitis is het tandvlees gezwollen, rood en bloedt gemakkelijk. Deze ontsteking verspreidt een onaangename geur waardoor de kat erg uit de bek kan gaan stinken. Gingivitis wordt vooral veroorzaakt door tandplak en de reactie van het immuunsysteem hierop. Als gevolg van de ontsteking kan het tandvlees zich terugtrekken waardoor de tandhalsen en wortels zichtbaar worden. Wanneer de ontsteking zo uitgebreid is dat ook het onderliggende bot ontstoken raakt is er sprake van parodontitis.

2. Stomatitis (ontsteking van het mondslijmvlies)

Als gevolg van tandsteen kan het omliggende slijmvlies ontstoken raken. Dit gebeurt met name aan binnenkant van de wangen ter hoogte van de molaren (kiezen) waar tandsteen het snelst ontstaat. De stomatitis bij het gingivitis-stomatitis-faryngitis-complex blijft niet bij een kleine lokale ontsteking ter hoogte van een tand. De ontsteking kan zich over een groot deel van het slijmvlies van de bek uitbreiden en veel pijn veroorzaken.

3. Faryngitis (ontsteking van de keel en de tonsillen)

Hierbij raakt het slijmvlies achter in de mondholte ontstoken. Met name het zachte gehemelte en het slijmvlies van de keel en rond de tonsillen kan enorm ontstoken raken. Als de kat faryngitis heeft komt het vaak voor dat ze moeite krijgen met slikken en niet meer willen eten.

 

Katten met FCGS hebben last van één of meerdere klachten:

• Stinken uit de bek

• Kwijlen en speekselen

• Door pijn kunnen katten met hun kop scheef gaan eten

• Niet willen eten (anorexie) en vermageren

• Pijnlijke bek wanneer deze wordt geopend

• Humeurig zijn, wegkruipen of zich verstoppen

 

Oorzaken

FCGS is een multifactoriële ziekte, dat wil zeggen dat het niet door één oorzaak maar een combinatie van meerdere oorzaken veroorzaakt wordt.  Hieronder een overzicht van de meest voorkomende oorzaken van deze aandoening.

• Tandplak en tandsteen

• Afgebroken tanden en kiezen (eventuele wortelresten)

• Tandhalslaesies (Feline Odontoclastische Resorptieve Laesies)

• Een verminderde weerstand door een infectie met een virusziekte zoals kattenaids (FIV) of kattenleukose (FeLV)

• Het Calicivirus dat behoort tot het niesziekte complex bij de kat is in veel gevallen de boosdoener. Uit onderzoeken blijkt 95% van de gevallen met deze problemen een infectie met het Calicivirus doormaakt of heeft doorgemaakt. Door middel van een bioptname van het aangetaste slijmvlies in de bek werd dit weefsel onderzocht. In bijna alle gevallen werden deze katten positief getest op het Calicivirus, wat betekent dat er op dat moment een infectie met het Calicivirus gaande was. Geen van deze katten was positief voor het Herpesvirus. Meer informatie over deze virussen vindt u onder niesziekte bij de kat.

• Voedingsallergie

• Atopie (allergie voor iets in de omgeving)

• Idiopatisch (dat wil zeggen dat er geen oorzaak aan te wijzen is)

 

Diagnose

De diagnose van FCGS wordt gesteld door een inspectie van de mondholte. Omdat de behandeling afhankelijk is van de onderliggende oorzaak kan aanvullend onderzoek worden uitgevoerd. Het is van belang dat de kat wordt getest op kattenaids (FIV) en kattenleukose (FeLV), aangezien deze ziekten meespelen in de prognose en de keuze voor het type behandeling. We kunnen een stukje van het weefsel verwijderen (bioptname) om een pathologisch onderzoek van het slijmvlies van de mond te laten uitvoeren. Dit wordt vaak alleen gedaan als we er niet 100% zeker van zijn dat er sprake is van FCGS.  

 

Is het erfelijk?

Af en toe zien we katten die familie van elkaar zijn waarbij bij meerdere katten FCGS aanwezig is, FCGS kan echter ook bij meerdere katten in één huishouden voorkomen en die hoeven niet familie van elkaar te zijn. Er zijn katten met de aandoening die nooit naar het pension zijn geweest, maar ook katten die na een verblijf in een pension klachten krijgen. Het lijkt dus meer een door infecties onderling dan dat het erfelijk is.

 

Behandeling

Afhankelijk van de ernst van de verschijnselen wordt een behandelplan opgesteld. De behandeling bestaat uit diverse stappen. Deze variëren van een gebitsreiniging tot het trekken van alle tanden en kiezen.

 

Gebitsreiniging

Omdat de aandoening vaak veroorzaakt wordt door tandplak en tandsteen is een professionele gebitsreiniging vaak de eerste stap in de behandeling. Onder verdoving worden de tanden en kiezen met een ultrasoon trilapparaat gereinigd en vervolgens gepolijst. Losse en ernstig aangetaste elementen worden direct volledig verwijderd. Na de behandeling krijgt u voor enkele dagen een pijnstiller/ontstekingsremmer en, afhankelijk van de ernst, een antibioticum mee naar huis. Tot slot moet de vorming van nieuw tandplak zo goed mogelijk worden voorkomen. Hiervoor zijn diverse producten op de markt: poeder voor over het voer (Orozyme®), kauwstrips voor katten of een speciaal voor huisdieren geschikt mondwater wat u elke dag door het drinkwater kunt doen (Aquadent®).

 

 

Alle kiezen trekken

Wanneer een ontsteking ondanks de ingestelde therapie telkens blijft terugkomen kunnen het beste alle kiezen en eventuele kiesresten getrokken worden. Meestal blijven de klachten na deze ingreep weg. Natuurlijk kan een kat ook zonder kiezen gewoon eten, eerst blikvoer en later zelfs brokken! Na de extractie van alle kiezen en tanden is er echter geen garantie dat de ontsteking nooit meer terugkomt. Uit onderzoek is gebleken dat bij ongeveer twintig procent van de katten de ontsteking alsnog terugkomt.

 

Medicatie

Er worden nog wel eens ontstekingsremmende medicijnen zoals corticosteroïden gegeven (Prednison,  Dexamethason, etc.). Deze medicijnen zullen in eerste instantie een verbetering geven en de kat gaat weer eten. Op langere termijn kan het remmend gaan werken en wordt het interval van herhaling steeds korter. Ook kunnen corticosteroïden diabetes veroorzaken als ze op lange termijn worden gegeven. Het is beter om geen corticosteroïden te geven voordat de kiezen getrokken zijn.

 

Virbagen omega®

Een alternatief voor het gebruik van corticosteroiden is het gebruik van Virbagen omega ® injecties of orale toediening in combinatie met NSAID's (Metacam®, Novacam®).

Bacteriële infecties zijn in het algemeen gemakkelijk met antibiotica te behandelen. Virusinfecties konden tot voor kort in de diergeneeskunde niet goed bestreden worden. Daar is nu verandering in gekomen met het gebruik van interferon. Het eiwit interferon bindt zich aan de celwand van de cel in het weefsel. Hierdoor komen er processen tot stand, die ervoor zorgen dat de cel beschermd wordt tegen een virale infectie. Interferon beschermt de nog niet besmette cellen. Hoe sneller Interferon bij een virusinfectie wordt ingezet, des te beter het werkt. Het beste resultaat wordt verkregen door het zo dicht mogelijk bij de infectieplaats toe te dienen, dus direct op het tandvlees en achter in de bek.

• Een voordeel van interferon is dat het tegen alle virussen werkt. Het is wel diersoortspecifiek. We gebruiken nu katteninterferon, dit werkt het best bij katten en bij honden. Interferon mag samen met antibiotica en ontstekingsremmers gegeven worden. Dit is soms nodig als de kat koorts heeft en daarnaast door verzwakking ook nog een bacteriële infectie heeft.

• Het enige nadeel van de therapie is de vrij hoge prijs van de medicatie. Gelukkig dekt de dierenverzekering de kosten, omdat het medicijn voor katten geregistreerd is.

De therapie bestaat uit het toedienen van 5 injecties eenmaal daags, dat herhaald moet worden na 14 dagen en vervolgens 60 dagen. Als alternatief kunnen we in plaats van injecties interferon onderhuids ook de Virbagen Omega ® in fysiologisch zout oplossen en dit dagelijks in de mond laten druppelen / inspuiten. Er wordt dan een dagelijkse dosering van 100.000 eenheden in de mond gegeven. Een flesje interferon wordt door ons opgelost in fysiologisch zout en in vijf potjes verdeeld. Één potje is drie weken houdbaar en precies voor die periode gevuld. De overige potjes moet u thuis in de vriezer bewaren. De behandeling bestaat uit een sessie van vijf keer 20 dagen.